Cách Quản Trị Rủi Ro Tài Chính Cho Doanh Nghiệp

1. Rủi ro thị trường

Rủi ro thị trường là rủi ro đến từ thị trường kinh doanh nói chung.  Các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) thường không thể kiểm soát được những thay đổi trên thị trường.

Chẳng hạn khi khu vực ASEAN phát triển hội nhập hơn, những doanh nghiệp nội địa sẽ thấy thị phần của họ bị đe dọa bởi những đối thủ cạnh tranh bằng các sản phẩm rẻ hơn và tân tiến hơn.

Ngoài sự xuất hiện của các đối thủ cạnh tranh mới, các doanh nghiệp sẽ đối mặt với những hệ quả thường thấy gây ra bởi các thay đổi trong chu kì kinh doanh. Sản lượng sản xuất ra có thể sẽ giảm do các tranh chấp về chính trị, hay sự can thiệp chính sách của Chính phủ lên một loại hàng hóa hoặc dịch vụ.

Trên mức độ kinh tế vĩ mô, các doanh nghiệp SME sẽ chịu tác động của suy thoái kinh tế hoặc gián đoạn thương mại.

Những giải pháp quản lý rủi ro tiềm năng

Khi nói về giảm thiểu rủi ro thị trường, việc theo dõi thị trường thông qua tin tức và phản hồi từ các bên liên quan là vô cùng quan trọng. Trong khi các doanh nghiệp SME thường không có “hầu bao” lớn, họ vẫn nên có khả năng linh hoạt cao bằng cách thực hiện các thay đổi có tính định hướng, hay điều chỉnh các sản phẩm và dịch vụ khi cần thiết.

Dưới hình thức giảm thiểu rủi ro, doanh nghiệp nên liên tục thử nghiệm và nâng cấp các sản phẩm và dịch vụ. Họ có thể hướng tới đa dạng hóa và không chỉ phụ thuộc vào 1 dòng sản phẩm hay 1 loại hình dịch vụ. Điều này cũng có thể đồng nghĩa với việc thiết kế lại hoặc điều chỉnh các sản phẩm hiện có dựa trên phản hồi của khách hàng.

Doanh nghiệp cũng có thể tập trung vào xây dựng các mối quan hệ thân thiết với khách hàng để giảm thiểu tác động của những thay đổi của thị trường. Một thương hiệu được xây dựng lên từ việc cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ cao cấp sẽ tạo nên sự trung thành từ khách hàng. Từ đó, khách hàng của họ sẽ không mua hàng từ bất kì công ty nào khác dù có tiện lợi hay chi phí thấp hơn.

Các doanh nghiệp SME trong nước cũng có thể tận dụng việc rào cản thương mại được hạ thấp để tìm kiếm các thị trường rộng lớn hơn ở nước ngoài và đa dạng hóa hoạt động kinh doanh. Doanh nghiệp nên phấn đấu mở rộng và vượt qua những giới hạn hiện tại thay vì đứng yên chờ đợi bị các công ty nước ngoài xâm chiếm thị phần. Điều này có thể giúp họ vượt qua suy thoái kinh tế bởi vì hoạt động kinh doanh không chỉ phụ thuộc vào một thị trường.

2. Rủi ro tín dụng

Đây là rủi ro mà các doanh nghiệp SME thường đối mặt nhất – khách hàng không phải lúc nào cũng thanh toán đúng hạn và điều này làm gián đoạn dòng tiền của doanh nghiệp. Rủi ro này không thể được dễ dàng giải quyến thông qua những khoản vay từ ngân hàng: Các tổ chức tài chính truyền thống đề ra những yêu cầu về tín dụng mà các doanh nghiệp SME khó có thể đáp ứng.

Ví du, các ngân hàng có thể sẽ đòi một hồ sơ dài chứng minh khả năng sinh lời, tài sản thế chấp dưới dạng bất động sản hoặc máy móc, hay những khoản tiền gửi cố định với thời gian đáo hạn dài. Tuy nhiên, việc cầm cố hoặc sở hữu những tài sản như vậy có thể tạo ra rủi ro thanh khoản (xem bên dưới), khiến cho doanh nghiệp giảm thiểu một loại rủi ro nhưng lại có nguy cơ nhận về loại rủi ro khác.

Những giải pháp quản lý rủi ro tiềm năng

Các doanh nghiệp SME có thể sử dụng bảo hiểm tín dụng thương mại để tránh được rủi ro này. Những chính sách bảo hiểm này bù đắp cho rủi ro vỡ nợ và các khách hàng không thanh toán, đặc biệt hữu ích trong trường hợp các khách hàng đặt mua số lượng lớn hàng hóa. Bằng cách bảo hiểm giao dịch, doanh nghiệp giảm đáng kể rủi ro nợ xấu. Những khoản nợ xấu này theo thời gian có thể trở thành mất trắng, vì vậy cần phải giải quyết loại rủi ro này. Cụ thể, bảo hiểm thương mại rất hữu ích khi giao dịch với khách hàng mới, chưa biết rõ độ đáng tin cậy thanh toán.

Các doanh nghiệp SME cũng nên cân nhắc các nguồn tài trợ thay thế. Một nguồn tài trợ có thể kể đến là bao thanh toán, các nhà đầu tư có thể tài trợ cho nhiều doanh nghiệp thông qua một nền tảng bao thanh toán đổi lại với một mức lãi suất có sự tương quan thấp với thị trường tài chính. Thậm chí những nền tảng này thường bao gồm cả bảo hiểm tín dụng thương mại.

Để nhận được vốn thông qua nền tảng bao thanh toán, doanh nghiệp đưa những khoản phải thu cho các nền tảng bao thanh toán, và nhận được nguồn vốn tương đương 80% giá trị hóa đơn. Một khi bên mua thanh toán cho nền tảng bao than toán, họ sẽ chuyển nốt phần vốn còn lại cho doanh nghiệp, sau khi đã trừ chi phí tài trợ.

Hãy cùng tham khảo một số cách cải thiện dòng tiền cho doanh nghiệp của bạn.

3. Rủi ro thanh khoản

Rủi ro thanh khoản xảy ra khi tiền mặt mắc kẹt ở một công đoạn nào đó của hoạt động kinh doanh và doanh nghiệp không có khả năng thanh toán nợ ngắn hạn.

Một minh họa đơn giản là khi một doanh nghiệp nhận được thông báo trước từ khách hàng sẽ đặt một số lượng hàng lớn, dẫn đến hàng tồn kho của một loại sản phẩm tăng lên. Đơn hàng sau đó bị hủy do khách hàng vỡ nợ khiến cho một lượng tiền mặt nhỏ bị kẹt dưới dạng hàng tồn kho chưa bán được. Cùng lúc đó, doanh nghiệp cần phải trả các khoản nợ ngắn hạn thì cách duy nhất để thoát khỏi tình thế này là bán sản phẩm ở một mức chiết khấu cao, gây ra thua lỗ.

Một ví dụ khác liên quan tới rủi ro tín dụng và làm giảm chuỗi tiền tệ cung ứng là nợ xấu sinh ra từ việc quản lý tín dụng yếu kém. Nếu doanh nghiệp có dòng tiền thấp và phụ thuộc vào khoản thanh toán từ khách hàng để trả nợ ngắn hạn, doanh nghiệp sẽ không có khả năng thanh toán, dẫn đến việc kinh doanh bị đặt và trạng thái nguy hiểm.

Những giải pháp quản lý rủi ro tiềm năng

Các hoạt động thâm dụng tiền mặt và hệ quả của chúng cần được cân nhắc 1 cách kĩ càng trước khi đưa ra quyết định. Doanh nghiệp phải tập quản lý dòng tiền một cách hợp lí và có tính chiến lược. Điều này sẽ ngăn giúp doanh nghiệp khỏi bị rơi vào những tình thế bất lợi, khó khăn để trả nợ ngắn hạn.

Theo dõi tình trạng thanh khoản của doanh nghiệp là bước đầu. Các công cụ như hệ số tài chính so sánh tài sản ngắn hạn với nợ phải trả ngắn hạn cần được đưa vào sử dụng và theo dõi thường xuyên.

4. Rủi ro hoạt động

Rủi ro hoạt động gắn liền với những mối đe dọa và nguy hiểm tiềm ẩn mà có thể xảy ra trong quá trình hoạt động kinh doanh. Nó liên quan tới các hoạt động thường ngày và sự thiết lập của các quy trình giúp doanh nghiệp có thể cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ. Các ngành khác nhau thì có rủi ro hoạt động khác nhau.

 Ví dụ, trong ngành công nghiệp sản xuất, công ty cần duy trì hoạt động hai máy móc nhưng lại chỉ có khả năng chọn một trong hai. Việc đưa ra quyết định phù hợp nhất vô cùng quan trong đối với việc duy trì hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Trong các ngành khác, rủi ro lớn nhất có thể xem là rủi ro pháp lý, như là vô tình vi phạm bản quyền hoặc luật thương hiệu. Hơn nữa, sai sót trong hoạt động kế toán và thuế cũng được coi là rủi ro hoạt động.

Những giải pháp quản lý rủi ro tiềm năng

Các doanh nghiệp cần cởi mở trong việc tham khảo ý kiến từ các chuyên gia bên thứ 3 để giảm thiểu một vài rủi ro hoạt động. Cố vấn tài chính, thư ký công ty, luật sư là một vài những chuyên gia có thể giúp đỡ trong việc thương lượng. Ví dụ, dịch vụ tư vấn pháp lý sẽ rẻ hơn bị kiện.

Kết luận: Tập trung giảm thiểu rủi ro

Cơ sở căn bản thì rất đơn giản: Khi doanh nghiệp đối phó với rủi ro tín dụng và rủi ro thanh khoản, họ nên bắt đầu với việc quản lý vốn lưu động và dòng tiền hợp lí. Tiền mặt là huyết mạch của doanh nghiệp và vô cùng quan trọng đối với các hình thức quản lý rủi ro khác.

Nếu một doanh nghiệp muốn có nguồn lực để đổi mới hay mở rộng thị trường sang nước ngoài, điều đầu tiên họ cần là đảm bảo nguồn tài chính cần thiết. Một doanh nghiệp có nguồn lực tiền tệ phù hợp sẽ bảo vệ bản thân tốt hơn khỏi rủi ro thị trường và rủi ro hoạt động. Tài trợ vốn lưu động mang lại tính thanh khoản cao hơn cho cho doanh nghiệp thông qua việc linh hoạt, duy trì tất cả máy móc cần thiết, mua số lượng bảo hiểm thích hợp và thuê các chuyên gia như luật sư hay kế toán viên, để đưa ra những lời khuyên và chỉ dẫn quan trọng.